این یادداشت خلاصه‌ای از مقاله مهم، خواندنی و جذاب «مقدمه‌ای بر سیاست پولی در آمریکا» است که به سیاست پولی و نحوه اثرگذاری آن بر اقتصاد آمریکا و اقتصاد جهان، ساختار بانک مرکزی آمریکا (فدرال‌رزرو)، اهداف سیاست پولی و ابزارهای آن در آمریکا می‌پردازد. در سطح کلان عملکرد اقتصاد یک کشور در سه متغیر تورم، تولید و اشتغال (بیکاری) متبلور شده و یادداشت پیش رو از این جهت حائز اهمیت فراوان است که سیاست پولی بر هر سه این متغیرها اثرگذار است. علاوه بر آن به دلیل بزرگ بودن اقتصاد آمریکا، که حدود 22درصد از کل تولیدات جهان را شامل می‌شود، سیاست پولی آمریکا هم بر تصمیمات آحاد اقتصادی در درون این کشور و هم تصمیم‌گیری عاملان اقتصادی در بیرون از این کشور موثر است.بنابراین، به دلیل آنچه اهمیت سیاست پولی در آمریکا خوانده شد، این یادداشت، ساختار فدرال‌رزرو، اهداف سیاست پولی در آمریکا، ابزار سیاست پولی و نحوه تنظیم ابزار مناسب از سوی بانک مرکزی این کشور را مطالعه خواهد کرد.
این روزها اخبار توفان ایرما، در صدر اخبار رسانه‌ها قرار گرفته است. این توفان در حال حاضر در حال گذر از ایالت فلوریدا است.
رییس جمهورآمریکا، دونالد ترامپ، در طول کمپین‌های انتخاباتی خود و ماه‌های اولیه ورودش به کاخ سفید از تعدادی از اهداف مشخص اقتصادی مثل تقویت رشد سالانه تولید ناخالص ملی به ۳ درصد، سخن گفت و قول داد اشتغال تولیدی را توسعه بخشد و کارگران کنار گذاشته شده را دوباره به کارگیرد. او تا به حال چطور پیش رفته است؟
بانک مرکزی آمریکا یا "Federal Reserve" با 40 میلیارد و 455 میلیون دلار سرمایه (Capital)، دارای 4 هزار و 453 میلیارد و 881 میلیون دلار دارایی (Asset) است که 2000 میلیارد دلار آن مربوط به بدهی دولت آمریکا به این بانک است!!!
درست همزمان با افزایش تولید ناخالص داخلی چین و رسیدن آن به سطح تولید ناخالص داخلی آمریکا، سطوح نابرابری در این کشور رو به افزایش بوده است. این اظهار نظر بر اساس یافته‌های پژوهش اخیر پنج محقق از جمله توماس پیکتی اقتصاددان فرانسوی صورت میگیرد. پیکتی به خاطر کار در زمینه ثروت و نابرابری شهرت دارد. پژوهش این نویسندگان مراحل تحول نابرابری را در کشورهای چین، آمریکا و فرانسه در طول چهار دهه با هم مقایسه می‌کند.
وضعیت کنونی کره‌شمالی هم گیج‌کننده و هم هشداردهنده است. رژیم این کشور نوعی سلطنت موروثی مارکسیستی قلمداد می‌شود. کره جوان‌ترین و همچنین مسن‌ترین رهبر ارشد جهان را دارد. دیکتاتور حاکم کنونی کیم جونگ‌اون در دهه 30 زندگی به سر می‌برد و پدربزرگش کیم ایلسونگ که در سال 1994 درگذشت رئیس‌جمهور دائمی کشور است. در 15 آوریل کیم جونگ‌اون تولد پدربزرگش را جشن گرفت. او دستور داد هواپیماهای جنگی به آرایشی پرواز کنند که عدد 105 (سن کیم ایلسونگ) را به نمایش گذارند. او همچنین فرمان داد رژه با‌شکوهی با حضور سربازان و موشک‌های سوارشده بر کامیون ترتیب داده شود. گروهی از خوانندگان مرد آواز «صلح با سلاح‌هایمان تضمین می‌شود» سر دادند. این در حالی است که رژیم کره دشمنانش را با سلاح هسته‌ای تهدید می‌کند و در حال ساخت موشکی قاره‌پیماست که بتواند ایالات متحده را هدف گیرد. 
دو راننده با اتومبیل‌هایشان با سرعت در یک جاده به سمت یکدیگر در حال حرکتند، در این میان بازنده فردی است که زودتر فرمان خود را چرخانده و از جاده منحرف شود. در این نوع تقابل سه حالت وجود دارد، نخست اینکه یک نفر می‌ترسد و منحرف می‌شود، و شخص دیگر برنده است، حالت دوم این است که هر دو از جاده منحرف شوند، در چنین حالتی هیچ‌کس برنده نیست اما هر دو سالم می‌مانند. در حالت سوم نیز هر دو راننده بی‌محابا به سمت هم می‌رانند در این صورت تصادف قطعی است و هر دو نفر ماشین و احتمالاً جان خود را از دست می‌دهند. در یک بازی اینچنینی که به «بازی ترسوها» (Chicken Game) معروف است، احتمال برد یکی از طرفین کم است و به احتمال زیاد یا دو طرف با هم تصادف می‌کنند یا مساوی می‌شوند. برتراند راسل در یک مثال معروف بازی ترسوها را با بحران‌سازی هسته‌ای مقایسه می‌کند: «وقتی این بازی در دامنه‌ای وسیع‌تر توسط سیاستمداران انجام شود، دیگر تنها جان سیاستمداران در خطر نیست بلکه جان صدها میلیون مردمی که در بازی شرکت نکرده‌اند نیز به خطر می‌افتد، سیاستمدار برنده به عنوان فردی دانا و شجاع مورد ستایش قرار میگیرد و فقط سیاستمدار مقابل اوست که باید سرزنش شود. این به وضوح امری احمقانه است! هر دو سیاستمدار باید برای انجام این بازی خطرناک سرزنش شوند. ممکن است این بازی چندین بار بدون هیچ خسارتی انجام شود، اما دیر یا زود حس می‌شود که از بین رفتن اعتبار سیاستمداران حتی از بمباران اتمی هم خطرناک‌تر است. سرانجام لحظه‌ای فرا می‌رسد که هیچ‌یک از دو طرف حاضر به مسخره شدن و ترسو خطاب شدن از سوی طرف مقابل نیست؛ و وقتی این زمان فرا برسد با برخورد دو طرف با یکدیگر، جنگ و نابودی دنیا را فرا خواهد گرفت.» به نظر می‌رسد در حال حاضر آمریکا و کره‌شمالی در حال انجام چنین بازی‌ای هستند. تقابلی که در واقع پس از رزمایش مشترک ارتش آمریکا و کره‌جنوبی و اعزام ناوگروه رزمی آمریکا به شبه‌جزیره کره، تهدید رسانه‌های کره‌شمالی و پاسخ ترامپ به اوج خود رسید. کره‌شمالی با صدور بیانیه‌ای آمریکا را تهدید کرده که در صورت تجاوز به خاک این کشور، پاسخ دندان‌شکنی به آن خواهد داد، از سوی دیگر رژه چند ده هزارنفری مردمی در برابر رهبر مادام‌العمر کره‌شمالی در جشن تولد 105سالگی بنیانگذار این کشور و رونمایی از توان موشکی پیونگ‌یانگ، همگی نشان از تلاش مقامات کره‌شمالی برای قدرتمند نشان دادن خود و ترساندن حریف دارد. نمونه آخر این تلاش، پرتاب موشک چند ساعت قبل از سفر برنامه‌ریزی‌شده مایک پنس، معاون رئیس‌جمهور آمریکا به سئول بود. هرچند آزمایش موشکی کره‌شمالی در سواحل شرقی این کشور با شکست مواجه شد ولی کیم جونگ اون، رهبر کره‌شمالی، همچنان بر تهدید آمریکا و همسایگان خود تاکید دارد. با توجه به رفتار غیرقابل پیشبینی کیم و ترامپ، باید دید احتمال وقوع جنگ نظامی میان این دو کشور تا چه حد جدی است.
هفته‌ای نمی‌گذرد، مگر آنکه صحبت‌ها، توئیت‌ها، دستورها و حتی رفتارهایش تیتر یک رسانه‌ها می‌شود. فعالان سیاسی و اجتماعی و حتی مقامات رسمی آمریکا، با بسیاری از تصمیم‌هایش مخالفت می‌کنند و همزمان این زمزمه نیز در دهان‌ها می‌چرخد که او یک «بیزینس‌من» است و روش معامله را خوب می‌داند. این زمزمه، البته خوش‌بینانه و ضمناً متکی به این منطق است که او استراتژی پیش‌بینی‌ناپذیری را دنبال می‌کند؛ منطقی که شاهد آن، صحبت‌های ترامپ در ستایش پیش‌بینی‌ناپذیری است. او آوریل سال گذشته در این باره گفت: «به عنوان یک ملت، ما باید بیشتر پیش‌بینی‌ناپذیر باشیم. ما کاملاً قابل پیشبینی هستیم. همه چیز را به آنها می‌گوییم. نیروی نظامی می‌فرستیم، می‌گوییم. چیز دیگری می‌فرستیم، کنفرانس خبری داریم. باید غیرقابل پیشبینی باشیم و از همین الان باید پیش‌بینی‌ناپذیر باشیم. اگر من رئیس‌جمهور شوم، داعش خواهد رفت. آنها بسیار سریع خواهند رفت. آنها بسیار بسیار سریع خواهند رفت.» این گمانه‌زنی و شاهدیابی، البته پربیراه هم نیست. بسیاری از تحلیلگران در روزهای اخیر به این موضوع پرداخته‌اند که دونالد ترامپ، هوشمندانه و از روی آگاهی، تصمیم‌هایی میگیرد تا پیش‌بینی‌ناپذیر جلوه کند و به مدد آن، در سیاست خارجی موفق شود. این گمانه وقتی تقویت می‌شود که بسیاری رفتار او را در سیاست خارجی مبتنی بر تئوری‌های دوران جنگ سرد می‌دانند و می‌گویند ترامپ در حال اجرای استراتژی «مرد دیوانه» است؛ استراتژی‌ای که سنگ بنای آن، پیش‌بینی‌ناپذیری و پذیرش انجام هر اقدامی از سوی کشور است تا رقیب سیاسی باور کند که هر گزینه دور از ذهنی، اکنون روی میز قرار دارد.
دو هفته از روی کار آمدن ترامپ می‌گذرد و به نظر می‌رسد او در این مدت‌زمان کوتاه سعی داشته قواعد بازی را در روابط بین‌الملل و سیاست خارجی به هم بریزد. شخصیت غیرقابل پیشبینی و اتخاذ سیاست بدون در نظر داشتن پیامدهای آن را می‌توان مهم‌ترین شواهد این مدعا دانست. واقعیت این است که ترامپ به‌گونه‌ای پیش می‌رود، که بعضاً دانش روابط بین‌الملل نیز به زحمت می‌تواند قاعده‌مندی خاصی برای آن ارائه دهد. اما اگر از رویکرد نظریه بازی که چنددهه‌ای با روابط بین‌الملل پیوند خورده است، کمک بگیریم، شاید بتوان به توضیحات قابل قبولی از وضع موجود دست یافت. مسلماً اکنون بیش از هرزمان دیگری مهم است بدانیم که چگونه باید در برابر چنین شخصیتی که سکان هدایت ایالات متحده را به دست گرفته، رفتار کنیم. شاید نظریه مرد دیوانه که به‌عنوان یکی از ویژگی‌های سیاست خارجی ریچارد نیکسون، سی‌و‌هفتمین رئیس‌جمهور ایالات متحده، از آن یاد می‌شود، بتواند در این زمینه راهگشا باشد. حال باید دید آیا واقعاً تاریخ به‌گونه‌ای دیگر تکرار می‌شود یا خیر. در پرونده پیش رو، سعی کرده‌ایم از منظر نظریه بازی شرایط موجود را بررسی کنیم. بدین منظور به سراغ مثال‌های مهم تاریخی رفته‌ایم که در آنها نظریه بازی به توضیح بحران‌ها یا وقایع مهم سیاسی و بین‌المللی کمک کرده است. همچنین در چارچوب یک میزگرد، تاریخ دانش روابط بین‌الملل را به‌طور مختصر تورق کرده‌ایم تا بدانیم رویکردهای کمی و ریاضی تا چه حد در تبیین روابط میان کشورها و مسائل مرتبط با آنها موثر بوده‌اند. تمامی این تحلیل‌ها نهایتاً به اینجا ختم می‌شود تا اختصاصاً پاسخ مناسبی برای این پرسش بیابیم که در عصر ترامپ چگونه باید به سیاست‌های اتخاذشده از سوی او عکس‌العمل نشان داد. این امر به‌ویژه برای ما از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است چراکه به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم تحت تاثیر نتایج حاصل از این تصمیمات قرار داریم. 
نهاد معتبر بین المللی «پرایس واتر هاوس کوپرز (PricewaterhouseCoopers) در تازه ترین گزارش خود قدرتمندترین اقتصادهای جهان تا سال 2030 و 2050 میلادی را پیشبینی کرده است. این گزارش میرساند که اقتصاد جهان تا 2050 دوبرابر خواهد شد.
دو ماه قبل رئیس جمهور اوباما درحالی که بر سر میز جلسات یک کارخانه در منطقه Jacksonville فلوریدا نشسته بود از مشکلات خود در پایتخت سیاسی آمریکا و تلاش هایش برای بازسازی اقتصاد آمریکا که پس از بحران اقتصادی سال ۲۰۰۸ میلادی در همه قسمت ها دچار آسیب های جدی شده بود سخن می گفت. نکته برجسته ای که در این سخنان وجود داشت این بود که به عقیده آقای اوباما تلاش های او برای بهبود شرایط اقتصادی آمریکا به شکل گسترده ای از سوی رسانه ها و مخالفان نادیده گرفته شده است.
اکنون که دوره ریاست جمهوری اوباما به پایان رسیده فرصت مناسبی است تا کارنامه اقتصادی او مورد بررسی قرار گیرد. در همین راستا قصد داریم شاخص‌های کلان اقتصادی را در این هشت سال برای ایالات متحده مورد بررسی قرار دهیم. اولین شاخصی که در پرونده عملکرد اقتصادی اوباما بررسی خواهیم کرد رشد اقتصادی است.
تکانه انتخاب غیرمنتظره دونالد ترامپ به ریاست‌جمهور آمریکا امواج سترگی از تغییر را در اقتصاد دنیا به راه انداخته و به تلاش وسیعی برای برآورد اثر این رویداد بر بخش‌های مختلف دامن زده است. یکی از بازارهایی که ممکن است با بزرگترین تغییرات روبه‌رو باشد بازار انرژی است که برای اقتصاد ایران اهمیت ویژه‌ای دارد. آقای ترامپ پیش از پیروزی انتخابات بارها روی تمایلش به مقررات‌زدایی از تولید انرژی‌های فسیلی و تشویق سرمایه‌گذاری در آن بخش تاکید کرده بود و حالا هم وعده داده که چنین سیاستی را به زودی عملی کند. سوال مهمی که در این مرحله مطرح است این است که در عمل این سیاست به چه شکل خواهد بود و چه آثاری روی تولید و قیمت نفت در بازارهای جهانی خواهد گذاشت.
انتخابات سال ۲۰۱۶ میلادی در آمریکا را می‌توان شوک بزرگی برای اقتصاد دنیا و حتی فضای سیاسی داخل آمریکا دانست. شوکی که با انتخاب دونالد ترامپ به عنوان کاندیدای رسمی حزب جمهوریخواه آغاز شد و با انتخاب وی به عنوان رئیس‌جمهوری آمریکا به پایان رسید. بسیاری از تحلیلگران انتخابات اخیر آمریکا و رقابت‌های آن را یکی از سطح پایین‌ترین انتخابات‌ها در تاریخ این کشور معرفی کردند و بر این باور بودند که هر یک از دو کاندیدا با کوله‌باری از مشکلات پا به میدان انتخابات گذاشته‌اند. همین مشکلات سبب شده بود تا در جریان رقابت‌ها توهین‌های شخصی و اتهام‌های فردی به جای تلاش برای اثبات برتری سیاست‌های اقتصادی و دولتی هر یک از کاندیداها استفاده شود.
تاجر موطلایی نیویورکی در حالی به عنوان چهل و پنجمین رئیس‌جمهور ایالات متحده سوگند یاد خواهد کرد که پیرترین رئیس‌جمهور تاریخ آمریکا محسوب می‌شود. ترامپ که به دلیل کارآفرینی و موفقیت در کسب‌وکار و تجارت مورد ستایش بسیاری از بزرگان عرصه اقتصاد قرار گرفته است، از نظر بسیاری از تحلیلگران به دلیل بی‌تجربگی سیاسی یک تهدید برای آمریکا به خصوص از نظر سیاست‌های خارجی تلقی می‌شود. با این حال، دنیا باید ترامپ را به عنوان رئیس‌جمهور جدید آمریکا به رسمیت بشناسد. اینکه این چهره سابق تلویزیون آمریکا تا چه حد مطابق با شعارهای تند انتخاباتی خود پیش برود، موضوعی است که نیاز به زمان خواهد داشت. بدون شک تیمی که ترامپ با خود به کاخ سفید خواهد برد نقشی تعیین‌کننده در سیاست‌های دولت ترامپ خواهد داشت. از آنجا که ایالات متحده بزرگترین اقتصاد دنیا محسوب شده و به عنوان یکی از ابرقدرت‌های سیاسی در جهان به شمار می‌آید، مطمئناً تغییر سیاست‌های این کشور تاثیر بزرگی بر جهان سیاسی و اقتصادی خواهد داشت. در این پرونده در ابتدا وعده‌های انتخاباتی ترامپ را مرور کرده و سپس اثرات جهانی سیاسی و اقتصادی انتخاب دونالد ترامپ به عنوان رئیس‌جمهور جدید آمریکا را از زبان چند تحلیلگر برجسته مورد بررسی قرار می‌دهیم. گفت‌وگو با علی واعظ، تحلیلگر ارشد گروه بین‌المللی بحران در خصوص چگونگی پیروزی ترامپ بر کلینتون و تاثیر این پیروزی بر سیاست‌های خارجی آمریکا و برجام، پایان‌بخش این پرونده خواهد بود. 